Οι διαδικασίες
Προβλέπονται τρία βασικά στάδια (έγκαιρη προειδοποίηση, διαδικασία ρύθμισης οφειλών, πτώχευση και δεύτερη ευκαιρία, σε περίπτωση αποτυχίας ρύθμισης) για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Σε κάθε στάδιο υπάρχουν βήματα για τη ρύθμιση ή την πτώχευση.
Διαδικασία 1: Διαδικασία έγκαιρης προειδοποίησης και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών
Ο μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης θεσπίζει διαδικασίες ενημέρωσης και παροχής στήριξης στα φυσικά και τα νομικά πρόσωπα, προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν ή να αναδιαρθρώσουν τις οφειλές τους και έτσι να αποφύγουν διαδικασίες αφερεγγυότητας, ρευστοποίησης ή πτώχευσης.
Διαδικασία 2: Εξωδικαστική Ρύθμιση Οφειλών
- Ηλεκτρονική αίτηση. Ο ιδιώτης υποβάλλει αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για ρύθμιση οφειλών (σε δημόσιο, ΕΦΚΑ, τράπεζες κλπ). Με την υποβολή της αίτησης γίνεται ηλεκτρονική ανάκτηση δικαιολογητικών και άλλων πληροφοριών, όπως και άρση του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου, κατόπιν χορήγησης σχετικής συναίνεσης προς τούτο άλλως η διαδικασία δε συνεχίζεται .
- Εξέταση από πιστωτές. Η αίτηση δρομολογείται ηλεκτρονικά στους πιστωτές (Δημόσιο, τράπεζες κλπ). Απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των πιστωτών προκειμένου να ξεκινήσει η διαδικασία. Αν το στάδιο αυτό διαρκέσει πάνω από 60 μέρες χωρίς να προκύψει αποτέλεσμα, τότε η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που η πλειοψηφία των πιστωτών δεν συμφωνήσει να εξετάσει την αίτηση.
- Ρύθμιση. Αν η πλειοψηφία ή το σύνολο των πιστωτών δεχθεί να εξετάσει την αίτηση, τότε παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Παρέχεται πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών, η οποία προκύπτει ηλεκτρονικά. Αν δεν υπάρχει οφειλή προς το Δημόσιο, τότε οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης μπορούν να κάνουν άλλη πρόταση χωρίς τη χρήση του ηλεκτρονικού συστήματος. Εναλλακτικά μπορούν να προβούν και σε διαμεσολάβηση. Αν ο οφειλέτης αποδεχθεί τη ρύθμιση και ανήκει παράλληλα σε ευάλωτη κοινωνικά ομάδα τότε θα λάβει και επιδότηση του ρυθμισμένου δανείου για την πρώτη κατοικία. Τα κριτήρια για τον ορισμό της ευάλωτης ομάδας είναι αυτά που πρέπει να πληρούν όσοι δικαιούνται στεγαστικό επίδομα ενοικίου.
- Πτώχευση. Αν όλα τα παραπάνω αποτύχουν, τότε ξεκινά η πτωχευτική διαδικασία για φυσικά πρόσωπα.
Εξωδικαστική ρύθμιση για Επιχειρήσεις
- Αίτηση. Η επιχείρηση με χρέη προς τράπεζες, Δημόσιο, ταμεία, κλπ. μπορεί να κάνει αίτηση είτε για εξωδικαστική ρύθμιση οφειλών είτε να προσφύγει στη διαδικασία εξυγίανσης.
- Εξωδικαστική επίλυση. Στην εξωδικαστική διαδικασία απαιτείται αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου. Από την πλατφόρμα ανακτώνται ηλεκτρονικά τα δικαιολογητικά και άλλες πληροφορίες. Η αίτηση δρομολογείται ηλεκτρονικά στους πιστωτές. Σε περίπτωση άρνησης εξέτασης της αίτησης από την πλειοψηφία των πιστωτών, δεν προχωρά η εξωδικαστική διαδικασία και η αίτηση απορρίπτεται ως άκαρπη. Στην περίπτωση που δεχθεί η πλειοψηφία των πιστωτών να εξετάσουν την αίτηση, παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Παρέχεται πρόταση ρύθμισης συνολικών οφειλών, η οποία προκύπτει ηλεκτρονικά από υπολογιστικό εργαλείο. Αν δεν υπάρχει οφειλή προς το Δημόσιο, τότε οι τράπεζες και οι εταιρείες διαχείρισης δανείων μπορούν να κάνουν μια άλλη πρόταση, χωρίς το υπολογιστικό εργαλείο. Εναλλακτικά μπορούν να προβούν σε διαμεσολάβηση.
- Διαδικασία Εξυγίανσης. Αν η επιχείρηση επιλέξει τη διαδικασία εξυγίανσης, αντί της εξωδικαστικής ρύθμισης, τότε χρειάζεται να έχει εξασφαλίσει τη συναίνεση δύο κατηγοριών πιστωτών που έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις (πχ Δημόσιο και τράπεζα) και των υπολοίπων πιστωτών σε ποσοστό 50% της κάθε κατηγορίας. Επιτυγχάνεται συμφωνία μόνο εάν συναινέσει σε μια πρόταση ρύθμισης οφειλών ποσοστό 60% των πιστωτών όλων των κατηγοριών. Η συμφωνία πρέπει να επικυρωθεί από το Δικαστήριο. Με την υποβολή της αίτησης στο δικαστήριο παρέχεται αναστολή κατασχέσεων και πλειστηριασμών από τους πιστωτές. Οι πιστωτές που μειοψήφησαν δεσμεύονται από τη συμφωνία, εφόσον ικανοποιείται η βασική αρχή της χειροτέρευσης της θέσης και της ίσης μεταχείρισης των πιστωτών. Τα δικαιώματα των εργαζομένων δεν επηρεάζονται από τη συμφωνία εξυγίανσης και οι απαιτήσεις τους δεν περιλαμβάνονται στην αναστολή καταδιωκτικών μέτρων.
- Πτώχευση. Αν αποτύχουν όλα τα παραπάνω, η επιχείρηση οδηγείται στην πτωχευτική διαδικασία.
Στάδιο 3: Πτώχευση και 2η ευκαιρία
Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επίτευξη προληπτικής αναδιάρθρωσης, τότε προβλέπεται η δυνατότητα πτώχευσης, τόσο των φυσικών όσο και των νομικών προσώπων, με ταυτόχρονη απαλλαγή από όλες τις οφειλές. Δρομολογείται διαδικασία συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών, με ταυτόχρονη απαλλαγή του οφειλέτη από τα υπόλοιπα των οφειλών του.
Πτωχευτική διαδικασία για Φυσικά Πρόσωπα
- Προϋποθέσεις. Όσοι απέτυχαν στο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης ή αδυνατούν αντικειμενικά να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, έχουν το δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης. Προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να βρίσκεται σε “παύση πληρωμών” από τον ίδιο (τον οφειλέτη), τον πιστωτή ή από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών.
- Κήρυξη πτώχευσης από το αρμόδιο Δικαστήριο. Προβλέπεται και απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων “μικρού αντικειμένου” στην οποία είναι απλοποιημένη η αίτηση και η διαδικασία. Γίνεται ανάληψη περιουσίας από πιστοποιημένο διαχειριστή αφερεγγυότητας, ο οποίος αναλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, προβαίνει στη ρευστοποίησή τους, τη συγκέντρωση των απαιτήσεων των πιστωτών και τη διανομή των ποσών που προκύπτουν από τη ρευστοποίηση στους πιστωτές.
- Χρονικό διάστημα απαλλαγής οφειλέτη από τις οφειλές του. Το χρονικό διάστημα απαλλαγής από τις οφειλές ορίζεται σε 1 έτος για τους οφειλέτες που πρόκειται να ρευστοποιηθεί η κύρια κατοικία τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν το 10% των υποχρεώσεών τους και είναι αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ. Το χρονικό διάστημα απαλλαγής ορίζεται σε 3 έτη για τις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλετών.
- Ευάλωτες ομάδες. Σε περίπτωση που οι οφειλέτες ανήκουν σε ευάλωτη κοινωνική ομάδα, δίνεται δυνατότητα να προσφύγουν στον Ιδιωτικό Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, με σκοπό να αποφευχθεί η έξωσή τους. Ο φορέας αγοράζει την πρώτη κατοικία πριν βγει στον πλειστηριασμό ακόμα και στην περίπτωση που δεν κηρύσσεται πτώχευση, αλλά πραγματοποιείται αναγκαστική εκτέλεση. Ο οφειλέτης παραμένει στην κατοικία του καταβάλλοντας μίσθωμα στον Φορέα για 12 έτη και λαμβάνει επίδομα ενοικίου από το κράτος. Εντός 12 ετών οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να επαναγοράσει το ακίνητό του, αφού αποπληρώσει τα μισθώματα της 12ετίας και την αξία του ακινήτου κατά το χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς.
Πτωχευτική διαδικασία για Επιχειρήσεις
- Προϋποθέσεις. Όσοι απέτυχαν στο στάδιο της εξωδικαστικής ρύθμισης ή αδυνατούν αντικειμενικά να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, έχουν το δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης. Προϋπόθεση είναι ο οφειλέτης να βρίσκεται σε “παύση πληρωμών” από τον ίδιο (τον οφειλέτη), τον πιστωτή ή από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών.
- Κήρυξη πτώχευσης από το αρμόδιο Δικαστήριο. Προβλέπεται και απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων “μικρού αντικειμένου” στην οποία είναι απλοποιημένη η αίτηση και η διαδικασία. Με την απόφαση κήρυξης της πτώχευσης αποφασίζεται η ρευστοποίηση είτε του συνόλου της επιχείρησης είτε των επιμέρους περιουσιακών στοιχείων της. Αν δεν επιτευχθεί η πώληση ως σύνολο εντός 18 μηνών, τότε εκποιούνται επιμέρους περιουσιακά στοιχεία.
- Χρονικό διάστημα απαλλαγής των διοικούντων από τις οφειλές τους. Το χρονικό διάστημα απαλλαγής από τις οφειλές τους ορίζεται είτε το διάστημα εντός 3ετίας από την αίτηση πτώχευση είτε εντός 2ετίας από την κήρυξη της πτώχευσης (ό,τι επέλθει πιο σύντομα).
Πηγή : Ν4738/2020, πτωχευτικό δίκαιο Ψυχομάνης Θ΄έκδοση